هیات تجاری ایران به گرجستان اعزام می شود
خبر گزاری جمهوری اسلامی
خبر گزاری جمهوری اسلامی
Iranian Students' News Agency - ISNA
Fars News Agency
سازمان صدا و سیمای ج ا ا (واحد مرکزی خبر )
رادیو فردا
خبرگزاری کار ايران (ايلنا)
Fars News Agency
Siasatema.com
مرکزبین المللی مطالعات صلح:پیوند ها واشتراکات فرهنگی دوملت ایران وگرجستان را در چه سطوحی قابل بررسی و ارزیابی قرار می دهید؟
امسال یعنی سال ۱۳۹۱ در بیستمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور ایران و گرجستان قرار داریم. جمهوری اسلامی ایران از اولین کشورهایی بود که استقلال گرجستان را بعد از فروپاشی شوروی سابق به رسمیت شناخت و روابط دیپلماتیک خود را با گرجستان برقرار کرد. هر چند روابط دو کشور محدود به بیست سال اخیر نیست و سابقه هزاران ساله داشته و نمی توان برای شروع روابط ایران و گرجستان نقطه آغازی را ترسیم کرد، ولی جمهوری اسلامی ایران روابط دیپلماتیک به شیوه و سبک جدید فی مابین دو کشور را با گرجستان آغاز کرد. در این بین پیوندها و اشتراکات فرهنگی ایرانیان و گرجیان تا اندازه ای است که می توان ادعا کرد جدایی فرهنگی بین دو ملت امکان پذیر نیست. به گواه تاریخ نگاران و اساتید دانشگاهها برگی از تاریخ گرجستان را نمی توان ورق زد که نامی از ایران در آن نباشد. علیرغم این که گرجستان از نظر جغرافیایی در حوزه کشورهای اروپایی قرار گرفته و جزو شورای اتحادیه اروپا می باشد ولی مردم این خطه دارای روحیه گرم شرقی می باشند .
در حال حاضر ایران و گرجستان با توجه به سابقه دیرینه تاریخی در سطح بسیار خوبی از روابط فرهنگی قرار دارند. یکی از ویژگی های این روابط دو سویه بودن آن است. در سالهای اخیر جوایز متعدد و متنوعی از سوی دو دولت و مراکز فرهنگی دو کشور به محققین، مترجمین و هنرمندان دو کشور در زمینه های مختلف اعطاء شده است که این امر نشانگر سطح بالای روابط فرهنگی فی مابین می باشد. اعطاء چهار جایزه جهانی کتاب سال ایران به چهار ایرانشناس و اسلام شناس گرجی و از سویی اعطاء جایزه ادبی صبا به مترجمین ایرانی و نیز تخصیص جوایز هنری به هنرمندان ایرانی در جشنواره های مختلف نمونه هایی از این دست می باشد. در سال گذشته نیز طی قراردادی که بین موسسه فرهنگی اکو و وزارت فرهنگ گرجستان به امضاء رسید که شاهد عضویت افتخاری کشور گرجستان در کشورهای عضو اکوی فرهنگی بودیم.
مرکزبین المللی مطالعات صلح:مطالعات ایرانشناسی واسلامشناسی دراین کشور را در مقایسه با یک دهه گذشته با چه تحولاتی روبرو بوده است ؟
در این جا لازم است تفکیکی را بین دو مبحث اسلام شناسی و ایرانشناسی قائل شویم.
در مورد اسلام شناسی باید گفت: علیرغم اینکه تفلیس (پایتخت گرجستان) شهری مسیحی بوده و هست اما در احادیث و روایات اسلامی از آن بارها به نیکی یاد شده و همواره به عنوان یکی از مناطقی در سطح جهان شناخته شده که در آن ادیان مختلف با یکدیگر همزیستی مسالمت آمیزی را داشته اند. در کتابی تحت عنوان تاریخ قم، اثر حسن بن محمد بن حسن قمی که حدود هزار سال پیش تدوین شده آمده است: روایتی است از امام صادق (علیه السلام) آمده که فرموده اند: ان الله اختار من جمیع البلاد؛ کوفه، قم ، تفلیس (حق جل علا از جمیع شهرهای عالم، کوفه ، قم و تفلیس را برگزیده است) و از سویی بیش از چهل نفر از علما و فقهای معتبر جهان اسلامی ملقب به التفلیسی بوده اند، یعنی به نحوی با تفلیس رابطهای داشتند.
هر چند تعداد اسلام شناسان گرجی اندک است ولی اسلام شناسی در موسسات علمی گرجستان در کنار مطالعات ایرانشناسی همیشه مورد توجه محققین و پژوهشگران گرجی بوده است. یعنی زمانی که تاریخ ایران را مورد بررسی قرار می گرفته طبیعتاً ایران بعد از اسلام هم مورد مطالعه جدی بوده است. مطالعات اسلام شناسی پس از فروپاشی کمونیست و در دوره اخیر وارد مرحله تازه ای شده و رشد قابل ملاحظه ای را در گرجستان پیدا کرد. قرآن کریم با چندین ترجمه کامل انتشار یافت و در کنار تحقیقات متعدد و تالیف مقالات علمی ، حضور اسلام شناسان گرجی در همایش های مختلف اسلامی و تالیف کتب زیادی در زمینه معرفی و شناخت اسلام از سوی اسلام شناسان گرجی قابل ملاحظه است.
در مورد ایران شناسی در گرجستان هم باید گفت که گرجیها از قدیم الایام علاقه وافری را نسبت به مسائل ایرانشناسی در زمینه های مختلف از خود نشان داده اند، لذا ایرانشناسی در گرجستان در سطح دانشگاهی و آکادمی از سال ۱۹۱۸ میلادی در دانشگاه دولتی تفلیس (ایوانه جاواخیشویلی) مورد تدریس قرار گرفته و متخصصین ایرانشناسی را در دامن خود پرورانده. همچنین در مواجهه با انستیتو شرقشناسی گرجستان وابسته به دانشگاه دولتی ایلیا پی میبیریم که این انستیتوی علمی بعد از بیش از نیم قرن تحقیق و پژوهش موفق به انجام اقدامات موثری در زمینه ایرانشناسی شده که در مجموع این اقدامات باعث جلب توجه محافل معتبر ایرانشناسی در سطح جهانی شده اند.
سطح عالی روابط فرهنگی و تاریخی ایرانیان و گرجیان باعث شده تا متخصصین گرجی را به تحقیق در مورد مسائل ایران وادار و نسبت به مسائل ایرانشناسی توجه خاصی را مبذول نمایند به طوریکه گرجی ها را میتوان از پیشگامان ترجمه ادبیات فارسی یاد کرد.
در مجموع می توان ادعا کرد ایرانشناسی در گرجستان در سطح عالی قرار داشته و کماکان تداوم دارد. هر چند تفاوت هایی میان ایرانشناسی قدیم و جدید در گرجستان وجود دارد که به نمونه هایی از آن اشاره می نمایم.
مرکزبین المللی مطالعات صلح:توجه به مسائل ایرانشناسی ویادگیری زبان فارسی در سالهای اخیر در گرجستان را چگونه مورد ارزیابی قرار میدهید ؟
به مدد اقدامات و حمایت های انجام شده از سوی جمهوری اسلامی ایران من جمله سفارت کشورمان، رایزنی فرهنگی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وزارت علوم و فناوری اطلاعات و سایر نهادهای ذیربط جمهوری اسلامی ایران شاهد رشد و شکوفایی مسائل ایرانشناسی و به ویژه آموزش زبان فارسی در گرجستان هستیم. در حال حاضر کلاسهای زبان فارسی در سه سطح دانشگاهی ، مدارس و عمومی در حال تدریس و یادگیری است. تعداد اتاق های ایران به ۱۰ اتاق افزایش پیدا کرده و استقبال از زبان فارسی زیادتر شده است. در سال تحصیلی جدید تعداد ۳۸۲ نفر در سطوح مختلف در حال یادگیری زبان فارسی هستند که پیش بینی می شود این تعداد در ترم تحصیلی بعدی افزایش یابد.
برگزاری اولین المپیاد زبان فارسی در سطح دانشگاهی و اهداء جوایز به منتخبین، برگزاری مسابقه مشترک آثار هنری دانش آموزان ایرانی و گرجی، نمایش ماهانه فیلم های ایرانی برای بالابردن سطح آموزشی، برگزاری دوره های دانش افزایی و اردوهای علمی- آموزشی در ایران ، توزیع منابع درسی به روز و مناسب برای تدریس ، تجهیز اتاق های ایران به امکانات مورد نیاز مانند تلویزیون ، ماهواره ، تصاویر ایرانشناسی ، نقشه ، پرچم ، کتب جدید فارسی برای تجهیز کتابخانه اتاق های ایران ، برگزاری شب شعر ، انتشار فرهنگ لغت فارسی گرجی ، برگزاری همایش های مختلف ادبی ، معرفی مفاخر ادبی ایران ، تقویت موسسات و مراکز ایرانشناسی ، انعقاد قراردادهای مختلف دانشگاهی و علمی ، برگزاری نشست های مختلف ایرانشناسی ، برگزاری مراسم رونمایی کتب مختلف ، برپایی نمایشگاههای فرهنگی برای معرفی ایران امروز ، حمایت از تالیفات ایرانشناسان گرجی ، حمایت از تشکیل انجمن ایرانشناسان جوان گرجی، اعطاء کمک بورسیه های تحصیلی ، اعزام ایرانشناسان برای حضور در همایش های مختلف به ایران ، راه اندازی نشریه قلم ، برگزاری مسابقات ترجمه ادبی اشعار فارسی ، تجلیل از ایرانشناسان برجسته گرجی و اقداماتی از این دست که از سوی رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در گرجستان انجام شده موجب رونق و استقبال از زبان فارسی در گرجستان شده است.
با توجه به مطالب یاد شده در مجموع می توان گفت که ایرانشناسی در گرجستان همواره در حال رشد و ارتقاء بوده و تغییرات در نظام آموزشی باعث کم شدن علاقه گرجیان نسبت به مطالعات ایرانشناسی نشده است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:تاثیرات ونقش دو سویه افزایش سطح مبادلات اقتصادی و گسترش روابط سیاسی دو کشور ایران وگرجستان و گسترش روابط فرهنگی را چگونه ارزیابی میکنید؟
به نظر می رسد روابط اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی مانند دانه های تسبیح هستند که به طرز قابل ملاحظه ای به یکدیگر مرتبط می باشند. به هر حال دغدغه اشتغال و تامین معاش برای هر فرد و هر انسانی مورد توجه می باشد و طبیعتا دانشجویانی که می خواهند رشته زبان فارسی را انتخاب کنند به زمان انتهای تحصیل خود فکر کرده و تصمیم نهایی را برای انتخاب رشته می گیرند. در این میان در کنار علاقه وافر گرجیان و وجود زمینه و انگیزه فراوان برای یادگیری زبان فارسی در گرجستان یکی از عواملی که باعث استقبال از یادگیری این زبان شده مناسبات اخیر دو کشور ایران و گرجستان است. لغو روادید بین دو کشور و در نتیجه حضور روزافزون توریست ها و تجار ایرانی ، بازار کار و فرصت های شغلی مناسبی را برای فارسی آموزان گرجی ایجاد کرده و انگیزه قابل توجهی را برای یادگیری زبان فارسی برای فراگیران این زبان به وجود آورده است. قطعا توسعه روابط فرهنگی تاثیر قابل توجهی را بر روی سایر روابط برجای خواهد گذاشت.
مرکزبین المللی مطالعات صلح:مهمترین پتانسیل ها و راهکارها برای گسترش روابط فرهنگی ایران و گرجستان در چه مولفه هایی نهفته است ؟
از مهمترین مولفه هایی که می توان مورد توجه قرار داد:
مرکزبین المللی مطالعات صلح:مهمترین چالشها و موانع گسترش روابط فرهنگی ایران و گرجستان را چه عواملی میدانید ؟
بنده به عنوان کسی که سالیانی را در این کشور زندگی کرده ام باید اذعان نمایم که هیچ مانع و یا چالشی بر ای توسعه روابط فرهنگی و علمی دو کشور وجود ندارد. و در حال حاضر توافقنامه فرهنگی بین دو کشور وجود دارد که فعالیت های فرهنگی دو کشور را تسهیل نموده است. خوشبختانه برخی مراکز فرهنگی ایران و گرجستان من جمله کتابخانه ملی دو کشور پس از ایجاد ارتباط از سوی سفارت و رایزنی فرهنگی با یکدیگر به طور مستقیم در ارتباط کاری هستند و همینطور بسیاری از محققین و مترجمین نیز روابط خود را با همتایان ایرانی خود ارتقاء بخشیده اند.
مرکزبین المللی مطالعات صلح:چشم انداز روابط فرهنگی ایران و گرجستان را در کوتاه مدت و بلند مدت را با چه متغیرها و مولفه هایی قابل بررسی می دانید ؟
اینجانب به عنوان رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در گرجستان به آینده روابط فرهنگی به ویژه در بخش علمی و دانشگاهی خوش بین هستم و چشم انداز روابط فرهنگی دو کشور را چه در کوتاه مدت و چه در دراز مدت مثبت میدانم.
زمینه ها و اشتراکات فرهنگی برای توسعه همکاری بین دو کشور ایران و گرجستان فراوان است و ما باید تلاش نماییم تا با تاکید بر مشترکات فرهنگی، روابط فرهنگی طرفین را صمیمانه تر نماییم. همچنین عزم مسئولین دو کشور زمینه مساعدی را فراهم کرده تا روابط فرهنگی دو کشور بیش از گذشته ارتقاء یابد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح
خبرگزاري جمهوري اسلامي
khabaronline
سازمان صدا و سیمای ج ا ا (واحد مرکزی خبر )
ادیان گرجستان
حدود 70 ٪ مردم گرجستان مسیحی بوده و پیرو کلیسای ارتودوکس گرجستان هستند. بعد از ارتودوکس های گرجی، مسلمانان بزرگترین اقلیت دینی این کشور محسوب می شوند که متشکل از آذری ها و دیگر اقوام ساکن در این کشور از جمله آجاریا هستند. جمعیت مسلمانان گرجستان بین 10 الی 20 % تخمین زده میشود ؛ بنابراین حداکثر یک میلیون نفر از مردم این کشور مسلمان اند که 50 درصد آنان شیعه و 50 درصد دیگر سنی هستند. روس های ساکن گرجستان، ارامنه آپوستولیک و ژرمن های پروتستان از دیگر اقلیت های این کشور هستند.
مسلمانان و شیعیان گرجستان
شیعیان گرجستان ـ که اکثراً دارای اصالت آذری هستند ـ در اطراف "تفلیس" پایتخت این کشور و شهرهای بزرگ آن زندگی می کنند. در شهرهای بزرگ استانهای "قاردابانی"، "مارنئونی" و "دومانیسی" بیش از 110 هزار مسلمان و شیعه زندگی می کنند. بیشتر مسلمانان روستانشین هستند و به شغل های روستايی مشغول اند. مسلمانان شهرنشین در تمام سطوح زندگی ـ از متمول تا فقیر ـ قرار دارند؛ ولی مسلمانان پایتخت عضو طبقه متوسط هستند. اکثر مسلمانان گرجی، بعد از تحصیلات دبیرستانی به سراغ مشاغل آزاد می روند؛ اما دانشگاهیان فعال نیز در بین آنان یافت می شوند.
مؤسسات فعال شیعی
با توجه به جمعیت چندصدهزار نفری شیعیان، مؤسسات متعددی جهت امور مذهبی آنان وجود دارد؛ از جمله: 1. مؤسسه حکمت اهل بیت(ع)؛ در شهر گاردابانی؛ به سرپرستی «آقای نامیک حسین اف». 2. جمعیت الزهراء(س)؛ در شهر گاردابانی؛ به سرپرستی «خانم گل شه» که مؤسسه ای محلی برای فعالیتهای زنان مسلمان است. 3. مؤسسه آل البیت(ع)؛ در شهر تفلیس؛ به سرپرستی «حجت الاسلام دهسرخی» که وابسته به مؤسسه آل البیت قم است. 4. مؤسسه ایمان؛ در شهر تفلیس؛ به سرپرستی «آقای نامیک حسین» که مؤسسه ای خیریه و فعال در آموزش های غیر حضوری اسلامی است. 5. مؤسسه اهل بیت(ع)؛ در شهر مارنئولی؛ به سرپرستی «آقای راسم محمد اف». 6. انجمن جوانان مسجد امام علی(ع)؛ در شهر مارنئولی؛ که گروهی فعال و شیعه هستند که به صورت خود گردان اداره می شوند و به فعالیت های اجتماعی نظیر سرپرستی ایتام و ایجاد کلاس های فرهنگی مشغول هستند. 7. مؤسسه الحکمة؛ وابسته به حوزه علمیه نجف اشرف. همچنین تعدادی مدارس حوزوی و اسلامی در کنار مساجد ایجاد شده و فعالیت می کنند. "جامعة المصطفی(ص) العالمیة" نیز بتازگی شعبه ای در این کشور راه اندازی کرده است.
مساجد شیعیان
گرجستان حدود 300 مسجد دارد که بیشتر آنها متعلق به اهل سنت است. مساجد مهم شيعیان گرجستان عبارتند از: 1. مساجد جامع در شهر "تفلیس" ؛ 2. مسجد امام علی(ع) در شهر "مارنئولی" ؛ 3. مسجد مراغه در شهر "گاردابانی" (که قبل از انقلاب اسلامی به وسیله ایرانیان مراغه ای تأسیس شده است)؛ 4. مسجد خوئی (که قبلا فعالیتهای اجتماعی داشته اند ولی اکنون متروکه است!)؛ 5. مسجد اهل بیت(ع) در منطقه "سوغانلو" از توابع شهر تفلیس؛ 6. مسجد حضرت رسول(ص) در ده کیلومتری شهر "مارنئونی".
رابطه حکومت با شیعیان
شیعیان گرجستان در زمان ریاست جمهوری «ادوارد شوارد نادزه» از تحرک و آزادی دینی بیشتری برخوردار بودند. اما در سالهای اخیر، تلاشهایی برای محدود کردن فعالیتهای مذهبی صورت می گیرد. یکی از طرحهای تازه ای که حکومت جدید برای کنترل مسلمانان اجرا کرده است "اداره جامعه روحانیت" است. هم اکنون حکومت تمام فعالیت های مسلمانان را تحت نظر خود گرفته است؛ مثلا مدیریت حج را به دست خود گرفته و سالانه برای تعداد خاصی از مردم یا روحانیون خاص ویزای حج صادر میکند. به موجب این طرح، فعالیت های مذهبی در آینده نیاز به "جواز" دارد و هر روحانی یا فعال مذهبی باید از این کانال تأیید شود تا بتواند فعالیت کند.
رابطه شیعیان با پیروان مذاهب و ادیان دیگر
اکثر اهل سنت گرجی محب اهل بیت(ع) هستند و شیعیان نه تنها با سنی های سنتی مشکلی ندارند؛ بلکه دارای روابط تجاری و خانوادگی با آنان نیز هستند. سنی های گرجستان بیشتر تحت تأثیر کشور ترکیه هستند و وهابیت تاکنون در جامعه گرجستان توفیقي کسب نکرده است؛ ولی وهابیون بشدت در حال سرمایه گذاری های زیر بنایی هستند و انتظار می رود که در آینده نزدیک مشکل ساز شوند. همچنین مسلمانان ـ عموماً ـ و شیعیان ـ خصوصاً ـ رابطه حسنه ای با مسیحیان هموطن خود دارند.
زمینه های تبلیغ در گرجستان
انتقال معارف دینی به نسل جدید شیعه در گرجستان، از طریق فعالیت مؤسسات دینی، کلاس های جانبی مساجد و کلاسهای رسمی حوزوی (مانند فعالیت شعبه جامعة المصطفی(ص) العالمیة) صورت میگیرد. راه اندازی شبکه های تلویزیونی و سایت های فعال اینترنتی از مهمترین راهای تبلیغی هستند که ایجاد و اداره آنها به علت هزینه بر بودن، از عهده افراد و مؤسسات فعال فعلی خارج است. همچنین جای یک انتشارات فعال شیعه به زبان در زبان گرجی خالی است؛ هم اکنون نویسندگان و مترجمان شیعه و نیز امکانات چاپ در گرجستان موجود است اما پشتیبانی مالی از سوی یک انتشارات وجود ندارد.
ابنا
Iranian Students' News Agency - ISNA
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران
صدا و سیمای مرکز گیلان
اداره کل آموزش و پرورش استان گیلان
سایت صدای روسیه
Fars News Agency
فریاد سبز
خبرگزاري جمهوري اسلامي
Fars News Agency
باشگاه خبرنگاران
Fars News Agency