برخی کارشناسان از نتیجه به دست آمده ابراز شگفتی می کنند ، در حالی که سایرین بر این باورند باید منتظر ماند و دید چه تحولاتی در راهند. نمی توان قاطعانه گفت ایالات متحده می تواند به کسب دوباره منافعش در قفقاز در پی انتخابات گرجستان امیدوار باشد. از این روست که تحولات رخ داده در تفلیس مورد بررسی و موشکافی دقیق و محتاطانه واشنگتن قرار گرفته است.اما تحلیلگران و دیپلمات ها در واشنگتن بسیار آرام به نظر می رسند. این در حالی است که نگرانی های بسیاری درباره بیدزینا ایوانیشویلی ، رهبر ائتلاف پیروز "رویای گرجستان" و نخست وزیر این کشور وجود دارد ، چه هنوز خط مشی این ائتلاف در زمینه سیاست خارجی تفلیس مشخص نیست. در نقطه مقابل ایوانیشویلی ، رئیس جمهور گرجستان یعنی میخاییل ساکاشویلی قرار دارد با موضعی مشخص به خصوص در قبال غرب. انتخابات مجلس گرجستان به دو دلیل در خارج از مرزهای این کشور ، در جنوب قفقاز و سراسر قلمروی شوروی سابق اهمیت بسیار دارد. نخست آن که این انتخابات نخستین انتقال به واقع مسالمت آمیز قدرت از طریق دموکراسی از زمان استقلال تفلیس در سال ۱۹۹۱ محسوب می شود. انتخابات اخیر در واقع شروع دوره ای است از حیات سیاسی در گرجستان که شعف و احساسات پس از انقلاب گل سرخ و نیز اغتشاش بعد از جنگ با روسیه در سال ۲۰۰۸ را یک جا پشت سر می گذارد.دلیل دوم اهمیت انتخابات اخیر گرجستان این است به خلاف تصور بسیاری که می پنداشتند میخاییل ساکاشویلی ، رئیس جمهور این کشور در نتیجه آرا تقلب خواهد کرد ، چنین نشد. به نظر می رسد سیاسیون در گرجستان ، منطقه قفقاز و جامعه بین المللی از روند پیش برد انتخابات اخیر خوشحالند ، چه این رویه می تواند به مهار و کاهش پیامدهای انقلاب های سال های اخیر کمک کند.باید یادآوری کرد نتیجه انتخابات به معنای آن نیست که طرف برنده همه چیز را در اختیار خواهد گرفت. در واقع باید خاطرنشان کرد برنده انتخابات اینک تنهاست و زیر نورافکن افکار عمومی قرار دارد. حال که نمایش رای گیری تمام شده است ، صحنه سیاسی در تفلیس دیگر شاهد جدال کلامی بی پایان ایوانیشویلی ، نخست وزیر و ساکاشویلی ، رئیس جمهور کشور نیست. در حال حاضر این اوانیشویلی است که در متن صحنه قرار گرفته و فشار های داخلی و داخلی را از هر سو احساس می کند.برخی سیاستمداران باسابقه گرجستان از احتمال تغییر سیاست خارجی طرفدار غرب کنونی تفلیس نگرانند. آنها علائمی مشاهده می کنند دال بر این که دولت ایوانیشویلی ممکن است برای برقراری دوباره رابطه گرجستان با روسیه ، تن به مصالحه با مسکو دهد. هرچند جای تعجب نخواهد داشت اگر ایوانیشویلی بخواهد رابطه کشورش را با روس ها دوباره گرم کند ، چنین سناریویی می تواند شبیه تغییر رویه اوکراین در قبال روسیه باشد. مسکو در نهایت توانست با حوصله فتیله انقلاب نارنجی را در اوکراین پایین بکشد و نامزدهایی طرفدار خود را در انتخابات مطرح کند و با پیروزی آنها دولت کیف دوباره موضعی دوستانه نسبت به روسیه در پیش گرفت. در این میان نگاه و برداشت جامعه بین المللی نسبت به چشم انداز آشتی دوباره تفلیس و مسکو متفاوت است. از نظر تحلیلگران غربی ، چنین تحولی در واقع پشت کردن تدریجی رهبران گرجستان به غرب خواهد بود. در خود تفلیس اما مردم از خود می‌پرسند چنان چه تسلط مسکو بر دو منطقه اوستیا و آبخازیا (که در جریان جنگ سال ۲۰۰۸ به اشغال مسکو درآمدند) ادامه یابد ، چگونه می توان رابطه گرم گذشته را با روس ها دوباره برقرار کرد. درباره نگرانی هایی که مردم گرجستان درباره تسلط روسیه بر اوستیا و آبخازیا دارند و این که تفلیس می تواند در نتیجه چنین وضعیتی آسیب ببیند با یک سیاستمدار گرجی صحبت کردم. وی در پاسخ به من ابراز داشت : "نگرانی ما این است که ایوانیشویلی به جدایی طلبان نزدیک شود. پاتا زاکارشویلی (وزیر پیشنهادی اتحاد با اروپا-آتلانتیک) ممکن است در نهایت تن به امضای معاهده ترک مخاصمه با دولت های دست نشانده مسکو در آبخازیا و اوستیا دهد و به نوعی به آنها مشروعیت ببخشد".البته این حقیقت دارد که ائتلاف پیروز "رویای گرجستان" در نظر دارد باب گفتگو را با روسیه و تعیین منافع مشترک دو کشور بگشاید. در وهله نخست گشایش دوباره روابط تجاری با مسکو درهای بازار روسیه را به روی محصولات و کالاهای ساخت گرجستان – به خصوص محصولات کشاورزی –خواهد گشود. البته هنوز مشخص نیست روس ها در مقابل چه کالا یا محصولی را برای صدور به گرجستان در نظر خواهند گرفت. مایا پانجیکیدزه ، وزیر پیشنهادی امور خارجه تصریح کرده است : "هدف ما بهبود رابطه با روسیه و از این طریق اعاده حاکمیت ارضی کشور است". مفهوم چنین اظهاری این است تفلیس روابط دیپلماتیک خود را مادامی که مسکو همچنان استقلال دو جمهوری جدا شده اوستیا و آبخازیا را به رسمیت بشناسد ، از سر گرفته نخواهد شد. تحقق چنین خواسته ای از سوی مسکو در دوران نخست وزیری ولادیمیر پوتین محال بود و بعید به نظر می رسد نخست وزیر جدید مسکو نیز در کوتاه مدت به خواسته گرجی ها گردن نهد. دیوید شومبادزه ، تحلیلگر موسسه آسیای میانه-قفقاز در واشینگتن در این باره می گوید : "ائتلاف رویای گرجستان به زودی درخواهد یافت روس ها در زمینه مصالحه و توافق دوجانبه چندان شرکای خوبی نیستند و ذهنیت آنها تنها معطوف به منافع خودشان است. در چنین حالتی ائتلاف رویای گرجستان ممکن است مبدل به نیرویی مخالف روسیه شود". بسیار زود است بگوییم ساکاشویلی بازنده انتخابات بود یا این که دولت جدید طرفدار روسهاست. دولت جدید هفته آینده باید خود را به رئیس جمهور معرفی کند. اگر ساکاشویلی بدون هیچ مشکلی دولت جدید را بپذیرد ، از حالا تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال آینده ، گرجستان در برزخ انتقال قدرت قرار خواهد داشت . پیروزی ائتلاف "رویای گرجستان" (که تصور می شود نزدیکی بیشتری با روسیه دارد تا با غرب) در انتخابات مجلس این کشور واقع در شمال قفقاز خبر از تحول در شرایط سیاسی منطقه می دهد. گرجستان اینک با واقعیت های سیاسی جدیدی رو به روست که از جمله مهم ترین آنها ، تغییر در سیاست خارجی تفلیس و پیامدهای منطقه ای این تحول است. یکی از بحث برانگیزترین موضوعات سیاسی در گرجستان رسوایی بدرفتاری با زندانیان است ، خبری که پیش از برگزاری انتخابات اخیر مجلس افشا شد. رسانه ها ویدئویی را از خشونت سازمانی در زندان های کشور منتشر کردند که از نظر ناظران شرایط بازی را در انتخابات تغییر داد. رای دهندگان مردد با موضوعی تامل برانگیز رو به رو شده بودند ، به گونه ای که فضا در آستانه انتخابات بیشتر شبیه همه پرسی شده بود. ممکن است گفته شود رسوایی زندان ها مسیر انتخابات را تغییر داد. اما دقیق تر آن است که گفته شود جنبش ملی متحد ، مهم ترین رقیب ائتلاف پیروز "رویای گرجستان" در پی این رسوایی ۱۰ درصد آرای خود را از دست داد.علاوه بر این ، بر خلاف برخورد هجوآلود گزارش های خبری خارجی ، ائتلاف "رویای گرجستان" – شامل ۶ حزب – ترکیبی از لیبرال ها و ملی گرایان غرب گرا نیست ، ائتلافی که به تصور رسانه های خارجی از قدرت متحد کننده شان برای سرنگونی حزب حاکم بهره می گیرند. اینک چالش فراروی نظام سیاسی گرجستان این است که چنان چه این ائتلاف به اهداف خود برسد ، آیا گرجستان می تواند از پیامدهای تغییر به سلامت عبور کند. آیا این دگرگونی منتهی به سقوط ائتلاف پیروز "رویای گرجستان" خواهد شد یا آن که گرجستان شاهد تحولی صلح آمیز به سوی نظام دوقطبی خواهد بود؟ در حال حاضر به نظر می رسد نمی تواند پاسخ دقیقی به این پرسش ها داد.بحث درباره دوقطبی شدن نظام سیاسی در گرجستان زودهنگام به نظر می رسد. گرجستان همچنان در مرحله گذار سیاسی سرگردان خواهد بود تا موعد انتخابات ریاست جمهوری در اکتبر سال ۲۰۱۳ فرا رسد. میخاییل ساکاشویلی ، رئیس جمهور کشور همچنان از قدرت اجرایی بالایی برخوردار است. الحاقیه سال ۲۰۱۰ قانون اساسی قدرت رئیس جمهور را تا حد قابل توجهی به نفع نخست وزیر کاهش خواهد داد ، هرچند ساکاشویلی تا اکتبر سال ۲۰۱۳ همچنان از قدرت اجرایی بالایی برخوردار خواهد بود. با این حال با توجه به انتصاب دولت جدید از بین اکثریت مجلس توسط ساکاشویلی ، احتمال وقوع بحران بین جنبش ملی متحد و ائتلاف پیروز "رویای گرجستان" تا حد زیادی کاهش یافته است.در حالی که رئیس جمهور از اختیار قانونی برای انحلال دولت برخوردار است ، وی نمی تواند ۶ ماه قبل یا بعد از انتخابات این کار را انجام دهد. این امکان وجود دارد بحران در نظام سیاسی گرجستان تا آوریل ۲۰۱۳ (۶ ماه دیگر) به تعویق بیفتد ، یعنی هنگامی که ساکاشویلی به لحاظ قانونی مخیر به انحلال دولت خواهد شد. البته چنین کاری پرمخاطره است ، چه جنبش ملی متحد (جبهه مورد حمایت ساکاشویلی) ممکن است انتخابات را با اختلاف بیشتری به رقیب واگذارد. هرچند موعد انتخابات بعدی اکتبر سال آینده تعیین شده است ، میخاییل ساکاشویلی طبق الحاقیه قانون اساسی ۹ ماه بیشتر از موعد مقرر بر مسند قدرت باقی خواهد ماند. در این حال در صورتی که – هرچند بعید است ، غیرممکن نیست – ساکاشویلی در آوریل آینده دولت را منحل کند ، ائتلاف "رویای گرجستان" به احتمال بسیار خواهان کناره گیری وی خواهد شد. پرسش محوری در این میان درباره روند سیاست خارجی تفلیس است. نزدیکی بحث برانگیزبیدزینا ایوانیشویلی ، نخست وزیر گرجستان به روسیه موضوع داغی در میان گرجی ها و نیز ناظران خارجی بوده است. با این حال این احتمال مطرح است که درباره ارتباط گرم وی با مسکو اغراق شده باشد. به عنوان مثال پس از انقلاب گل سرخ گرجستان در سال ۲۰۰۳ رسانه های روس از حمایت ایوانیشویلی از میخاییل ساکاشویلی خبر دادند. همچنین این بحث در سال ۲۰۰۵ مطرح شد که ایوانیشویلی از اوکراینی ها در جریان انقلاب نارنجی حمایت مالی کرده است. از این رو به نظر می رسد به دلایلی ائتلاف "رویای گرجستان" احتمالا به سیاست های غرب گرایانه تفلیس در زمینه روابط خارجی و امنیت ملی کشور ادامه خواهد داد. نخست آن که گرجی ها به کرات تمایلات غرب گرایانه خود را ابراز کرده اند و برای ائتلاف "رویای گرجستان" دشوار – و حتی غیرممکن – است این روند را تغییر دهد. در وهله بعد ، متحدان عمده ساکاشویلی در ائتلاف "رویای گرجستان" احزابی طرفدار غرب اند. و در نهایت وزرای پیشنهادی برای وزارت خانه های مهم (امور خارجه ، دفاع و دادگستری و وزارت اتحاد با اروپا-آتلانتیک) پیش از این از سیاست هایی غرب گرایانه خود پرده برداشته اند.با این حال ائتلاف "رویای گرجستان" عاقلانه درصدد است پا را از موضوع نظری اتحاد با اروپا-آتلانتیک فراتر گذاشته ، وارد تعامل کاملی با خواسته های اتحادیه اروپا و ناتو شود. تنها نکته مهم اما این است که به خلاف دولت ساکاشویلی ، رهبران ائتلاف پیروز نمی خواهند تاریخ مشخصی برای رسیدن به اهداف و برنامه های خود تعیین کنند تا در میان مردم توقعات غیرواقع بینانه ای ایجاد نشود. در داخل ائتلاف "رویای گرجستان" احتمالا جدالی بین "روباه های پیر" (که مخالف ناتو و خواهان اتخاذ سیاستی متوازن ترند) با "شیرهای جوان" (که در پی اتحاد بیشتر با اروپا-آتلانتیک و همکاری کمتر با روسیه اند) رخ خواهد داد.در زمینه سیاست منطقه ای در قبال آذربایجان و ارمنستان ، ائتلاف "رویای گرجستان" احتمالا سیاست های کنونی را با یک تفاوت ادامه خواهد داد : آنها مشکلاتی را که به دلایل سیاسی مورد بی توجهی قرار گرفته بودند ، دوباره مطرح خواهند کرد. از جمله مسئله تعیین دوباره مرز با آذربایجان و مشکلات اجتماعی آذری های مقیم گرجستان و فقدان شفافیت در حدود و ثغور دو کشور.در مورد ارمنستان ، تفلیس همکاری های دوجانبه را از سر خواهد گرفت. با این حال ، آشتی دوباره گرجستان و روسیه و در پیش گرفتن رویه ای جدید برای حل و فصل اختلافات می تواند امنیت ارمنستان را بیش از پیش افزایش دهد و ارتباط جغرافیایی این کشور واقع در جنوب قفقاز را با روسیه برقرار سازد. در این حالت ، رابطه بین آبخازیا و گرجستان به خصوص به خاطر برخی پروژه های منطقه ای مانند بازسازی راه آهن آبخازیا-تفلیس باید از سر گرفته شود. بحث انگیزترین موضوع در این میان موضوع ارامنه مقیم گرجستان است. بعید به نظر می رسد تفلیس به جامعه ارمنی مقیم این کشور حق خودمختاری اعطا کند. از زمان گرم شدن رابطه بین گرجستان و ترکیه ، برخی اعضای ائتلاف "رویای گرجستان" از سیاست اقتصادی میخاییل ساکاشویلی در قبال آنکارا به خصوص در منطقه باتومی انتقاد کرده اند. آنها مدعی اند ترک ها در این منطقه از فرصت های سرمایه گذاری بیشتری در مقایسه با ساکنان محلی برخوردارند. در این میان ، تردید و سوظن ترکیه نسبت به ساکاشویلی پس از جنگ آگوست ۲۰۰۸ گرجستان با روسیه با آشتی آنکارا با مسکو مقارن شد. با این حال طی سال های گذشته ، ارتباط ترکیه-روسیه هرچه بیشتر رو به سردی گذاشته و احتمال افزایش همکاری بین ترکیه با آذربایجان و گرجستان افزایش یافته است.دوره رویاپردازی در عرصه سیاسی گرجستان پس از انتخابات پاین یافته و اینک عصر واقع بینی آغاز شده است. طی ماه های پیش رو انتظارات بزرگی از ائتلاف "رویای گرجستان" به وجود خواهد آمد ، این که این ائتلاف روابط خارجی کشور را چگونه مدیریت خواهد کرد و آیا گفتگوی سازنده ای با جبهه ملی متحد در پیش خواهد گرفت. از همه مهم تر این که تنها زمان مشخص خواهد کرد آیا اعضای ائتلاف "رویای گرجستان" واقع بین اند یا خیال پرداز.


Siasatema.com